De Keiberg in Vlijtingen en de Sieberg in Herderen vastgesteld als archeologische zone

Vaststelling als archeologische zone van nederzettingen van de ‘Bandkeramiek’  en van prehistorische sitecomplexen in alluviale context

Minister-president Geert Bourgeois stelt zes sites van de ‘Bandkeramiek’ en zes prehistorische sitecomplexen in alluviale context vast als archeologische zone. “Eerder archeologisch onderzoek in deze gebieden toont de aanwezigheid van een bijzonder rijk en gevarieerd archeologisch patrimonium aan”,aldus minister-president Geert Bourgeois.

Nederzettingen van de Bandkeramiek

De cultuur van de Bandkeramiek, zo genoemd naar de typische motieven georganiseerd in banden op hun aardewerk, arriveerde ongeveer 7000 jaar geleden in Vlaanderen. Het ging om inwijkelingen die vanuit het oosten naar onze streken migreerden en zich vestigden in enkele clusters van dorpen in de Haspengouwse leemstreek. Zeer typisch voor deze dorpen zijn de lange woonhuizen (tot soms wel 30 meter lang).  

De komst van de mensen van de Bandkeramiek vormt een bijzondere schakelperiode in onze geschiedenis. Het waren immers echte landbouwers die deze leefwijze in onze streken introduceerden. Tot de gewassen die zij verbouwden behoren verschillende graansoorten, peulvruchten, erwten en vlas. Daarnaast hielden ze ook vee (runderen, schapen, geiten, varkens). 

Momenteel zijn er circa 25 van dergelijke nederzettingen in Vlaanderen bekend. Hiervan werden er zes geselecteerd voor vaststelling als archeologische zone:

de Bandkeramische site van het Winkelveld te Hoeselt

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/302872

de Bandkeramische site van de Flikkenberg bij Rosmeer

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/302875

de Bandkeramische site van de Keiberg bij Vlijtingen

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/302868

de Bandkeramische site van de Sieberg bij Herderen

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/302870

de Bandkeramische site van de Bosberg bij Rosmeer

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/302874

de Bandkeramische site van de Staberg bij Rosmeer

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/302876

Naar aanleiding van deze vaststelling publiceert het agentschap Onroerend Erfgoed binnenkort een onderzoeksrapport.  

Prehistorische sitecomplexen in alluviale context

Zones langs rivieren bevatten dikwijls een bijzonder rijk en goed bewaard archeologisch archief. Dat komt enerzijds omdat de rivieren en hun aangrenzende landschappen al vanaf de prehistorie bijzondere aantrekkingspolen waren voor de mens. Anderzijds is dit doordat de archeologische sites meestal afgedekt zijn door overstromingsafzettingen en dus bijzonder goed bewaard zijn. Het agentschap Onroerend Erfgoed voert daarom sinds enkele jaren onderzoek uit in deze landschappen. 

Op basis van onderzoeken zijn er zes van dergelijke riviergebonden alluviale landschappen als representatief staal geselecteerd voor de vaststelling als archeologische zone. 

Het gaat om de volgende zes prehistorische sites in alluviale context. 

het prehistorisch sitecomplex in alluviale context van de Wingevallei

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/14750

het meerperiode sitecomplex in alluviale context in de Scheldevallei te Welden

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/14754

het prehistorisch sitecomplex in alluviale context van Nijlen- Varenheuvel- Abroek

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/14751

het prehistorisch sitecomplex in alluviale context in de Demervallei

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/14749

het prehistorisch sitecomplex van de depressie van de Moervaart

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/aanduidingsobjecten/14753

het prehistorisch sitecomplex van de Vrasenepolder

https://inventaris.onroerenderfgoed.be/erfgoedobjecten/302980

Juridische gevolgen

Wie werken wil uitvoeren in een vastgestelde archeologische zone, is sneller verplicht tot archeologisch vooronderzoek, namelijk wanneer de totale oppervlakte van de ingreep in de bodem 100 m² of meer beslaat en de totale oppervlakte van de kadastrale percelen waarop de vergunning betrekking heeft 300 m²of meer bedraagt. 

Voor een verkavelingsvergunning ben je verplicht om een bekrachtigde archeologienota op te maken wanneer de totale oppervlakte van de kadastrale percelen waarop de vergunning betrekking heeft 300 m²of meer bedraagt. Dit geldt ook wanneer de betrokken percelen slechts gedeeltelijk in een vastgestelde archeologische zone gelegen zijn.

Meer informatie over het onderzoeksproject archeologische zones in alluviale gebieden:  

https://www.onroerenderfgoed.be/nl/actueel/projecten/archeologische-zone...

Meer informatie over de inventaris van archeologische zones:

https://www.onroerenderfgoed.be/nl/onderzoek/wetenschappelijke-inventari...

Meer informatie over de vaststelling van de inventarissen en hun juridische gevolgen:

https://www.onroerenderfgoed.be/nl/bescherming/vastgestelde-inventarisse...